بررسی حق دفاع متهم در مرحله تحقیقات مقدماتی در نظام حقوقی ایران و افغانستان

چکیده یکی از مسائل اساسی که ضامن حمایت از حقوق فردی و اجتماعی است و تاثیر قابل توجهی در تأمین امنیت قضائی جامعه دارد ، حقوق متهم در برابر اتهام و اتهامات به حق یا من غیر حقی است که به وی نسبت داده می شود . این حقوق مجموعه ای از تضمینات قانونی و قضائی در جهت اتخاذ یک تصمیم عادلانه در طول رسیدگی کیفری به اتهام فرد یا افرادی که در مظان ارتکاب جرم قرار می گیرند می باشد. این امر همواره باید مورد توجه جدی مقامات قضائی و انتظامی قرار گیرد . آنها مجاز نیستند که خودسرانه ، حقوق و آزادی های افراد جامعه را بازیچه هوی ، هوس و امیال و اغراض خود قرار دهند .با توجه به اهمیت موضوع ، قوانین و مقررات ایران و افغانستان بویژه قانون آئین دادرسی کیفری این دو کشور پیرامون تضمین حقوق افراد در دادرسی کیفری مخصوصاً در مرحله دادسرا و تحقیقات مقدماتی تدابیر و تمهیدات خاصی را اتخاذ کرده اند . برخی از تضمینات اساسی حقوق متهم که در منابع مذکور به آنها تصریح شده است ، عبارتند از : حق تفهیم اتهام ، حق مصونیت از دستگیری و بازداشت خودسرانه ، حق داشتن وکیل مدافع ، حق اعتراض به بازداشت خودسرانه و غیر قانونی ، حق سکوت ، حق داشتن مترجم و... . به لحاظ اهمیتی که رعایت حق دفاع افراد مظنون و متهم و جلوگیری از تجاوزات به آنان دارد در صدد بر آمدیم ، ضمن نمایاندن مغایرت های موجود بین قوانین افغانستان و ایران پیشنهادهایی جهت رفع نواقص و اصلاح آن در راستای تحقق اهداف بشر در خصوص حقوق متهم ارائه دهیم.